Bankowy tytuł egzekucyjny część 2

Podmioty uprawnione do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego

Uprawnienie do wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego (b.t.e.) przysługuje tylko bankom. Natomiast NBP raczej nie posiada prawa do wystawienia b.t.e. (ze względu na brak odpowiednich odniesień w ustawie o NBP odsyłających do prawa bankowego).
Z orzecznictwa SN (uchwała z 28 lutego 2002 r.) wynika, że b.t.e. może wystawić również syndyk masy upadłości banku.

Podstawy wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego

Aby b.t.e. mógł zostać wydany muszą zostać spełnione następujące warunki:

1. Roszczenie objęte b.t.e. wynika bezpośrednio z czynności bankoweji jest wymagalne.
2. dłużnikiem jest osoba, która bezpośrednio z bankiem dokonała czynności bankowej (art. 97 ust. 1 pr. bank.) z wyjątkiem osób, o których mowa w art. 98 pr. bank.;
3. Dłużnik złożył pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

Inne przesłanki wystawienia b.t.e istnieją w przypadku osób, które ustanowiły zabezpieczenie na rzecz banku(a więc nie dokonały czynności bankowej w rozumieniu art.5 prawa bankowego), muszą tu zostać spełnione następujące warunki:

1. Zabezpieczona wierzytelność wynika bezpośrednio z czynności bankoweji dłużnik nie spłacił jej w terminie;
2. Roszczenie objęte b.t.e. wynika bezpośrednio z umowy o ustanowienie zabezpieczenia;
3. Osoba ustanawiająca zabezpieczenie złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

Wierzytelność banku objęta b.t.e. musi mieć charakter pieniężny lub dotyczyć wydania rzeczy ruchomej, na której ustanowiony został zastaw rejestrowy lub której własność została przeniesiona na bank w celu zabezpieczenia wierzytelności. Bank może wystawić b.t.e. jedynie przeciwko osobie, która bezpośrednio dokonała z nim czynności bankowe

Nadanie klauzuli wykonalności

Sąd nadaje b.t.e. klauzulę wykonalności jeżeli:

1. B.t.e. został wystawiony w terminie określonym w oświadczeniu dłużnika o poddaniu się egzekucji oraz na kwotę nie przewyższającą kwoty podanej w tym oświadczeniu;
2. B.t.e. odpowiada wymogom formalnym określonym w art. 96 ust. 2 prawa bankowego
3. Bank dołączył do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wymagane prawem dokumenty.

Właściwym do nadania klauzuli wykonalności jest sąd rejonowy ogólnej właściwości dłużnika. Wniosek banku o nadanie b.t.e. klauzuli wykonalności powinien czynić zadość wymogom pisma procesowego. Powinien być do niego dołączony oryginał b.t.e. oraz pismo zawierające oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji. Ponieważ postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności ma charakter formalny, sąd nie może w jego trakcie badać podstawy prawnej, z której wynika roszczenie objęte b.t.e. Dlatego sąd nie jest raczej uprawniony do żądania od banku przedstawienia umowy, z której wynika dochodzone przez niego roszczenie. Sąd sprawdza natomiast czy wskazana w treści b.t.e. czynność prawna, z której wynika roszczenie dochodzone przez bank, należy do czynności bankowych w rozumieniu prawa bankowego.
Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności b.t.e. powinno zostać wydane w terminie 3 dni od dnia złożenia wniosku. Na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności i na odmowę nadania klauzuli wykonalności b.t.e. przysługuje zażalenie. Samo wystawienie b.t.e. nie przerywa biegu przedawnienia. Skutek taki następuje dopiero wraz ze złożeniem wniosku o nadanie mu klauzuli wykonalności.

Oświadczenie o poddaniu się egzekucji (tzw. umowna klauzula egzekucyjna)

W oświadczeniu dłużnik powinien określić termin, do którego bank może wystąpić o nadanie b.t.e. klauzuli wykonalności i maksymalną kwotę, do której dłużnik poddaje się egzekucji. Kwota, do której dłużnik poddaje się egzekucji, może być wyższa lub niższa od kwoty zaciąganego przez dłużnika zobowiązania. Jeżeli oświadczenie egzekucyjne dotyczy egzekucji wydania rzeczy, powinno ono określać tę rzecz i ostateczny termin wystawienia przez bank b.t.e. Niedopuszczalne są oświadczenia egzekucyjne generalne (in blanco), odnoszące się do jakichkolwiek wierzytelności banku nieokreślonych jeszcze w chwili składania oświadczenia, nawet gdyby w oświadczeniu podano maksymalną sumę egzekucji i końcowy termin wystawienia b.t.e.

Obrona dłużnika, przeciwko któremu został skierowany bankowy tytuł egzekucyjny

Do obrony dłużnika zastosowanie mają przepisy kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym. W związku z wystawieniem b.t.e. dłużnik może bronić się, podnosząc zarzuty formalne i merytoryczne. Zarzuty merytoryczne mogą być wnoszone w związku z całkowicie lub częściowo nieuzasadnioną egzekucją sądową po nadaniu b.t.e. klauzuli wykonalności. Zarzuty formalne dłużnik może podnosić w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności.
W postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności sąd z reguły nie bada, czy roszczenie objęte b.t.e. przysługuje bankowi. Dłużnik, przeciwko któremu został wystawiony b.t.e. lub przeciwko któremu nadano klauzulę wykonalności może bronić się poprzez wytoczenie tzw. powództwa przeciw egzekucyjnego (powództwo opozycyjne). Inną możliwością jest zażalenie na postanowienie sądu o nadaniu b.t.e. klauzuli wykonalności (dłużnik może się w nim powoływać jedynie na zarzuty formalne związane z dopuszczalnością nadania klauzuli wykonalności b.t.e.

1. Zarzut nadużycia prawa przez bank: W myśl orzecznictwa Sądu Najwyższego zarzut nadużycia prawa (art. 5 k.c.) nie może stanowić skutecznej podstawy do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności. Stanowisko to odnosi się także do b.t.e. zaopatrzonych w klauzule wykonalności w sytuacji, w której dłużnik podnosi zarzut nadużycia prawa przez wierzyciela będącego bankiem;
2. Bezpodstawne wystawienie b.t.e. (czyn niedozwolony): Dłużnik banku może żądać naprawienia szkody wyrządzonej mu przez bank w wyniku wszczęcia egzekucji na podstawie bezpodstawnie (bezprawnie) wystawionego b.t.e. (pogląd taki można wysnuć z orzecznictwa Sądu Najwyższego – wyrok SN z 8 listopada 2002 r, III CKN 2/2001).