John Maynard Keynes

John Maynard Keynes, 1. baron Keynes (ur. 5 czerwca 1883 w Cambridge, zm. 21 kwietnia 1946 w Firle) – angielski ekonomista, twórca teorii interwencjonizmu państwowego w dziedzinie ekonomii i finansów państwowych. Był synem logika i ekonomisty Johna Neville’a Keynesa (1852-1949) i Ady Florence Keynes z domu Brown (1861-1958) brytyjskiej pisarki.
Na początku Keynes studiował matematykę i historię, ukończył także jeden semestr ekonomii na Cambridge. Studia ekonomiczne odbył pod kierunkiem ekonomistów liberalnych Artura Cecila Pigou i Alfreda Marshalla w latach 1905–1908. Jego poglądy na ekonomię wywarły decydujący wpływ na rozwój myśli ekonomicznej w latach 30. – 60. XX wieku.

W czasie I wojny światowej był doradcą rządu brytyjskiego. Uczestniczył w konferencji wersalskiej jako doradca Lloyda George’a. Wywołał znaczne poruszenie opuszczając konferencję w proteście przeciw nałożeniu obowiązku wypłacenia reparacji wojennych przez Niemcy. W książce wydanej w kilka miesięcy po podpisaniu Traktatu Wersalskiego (1919, The Economic Consequences of the Peace) dowodzi, że Niemcy nie będą w stanie spłacić olbrzymich roszczeń finansowych. Traktat Wersalski może zaś w przyszłości obudzić w Niemcach poczucie krzywdy i chęć rewanżu.

W czasie II wojny światowej był doradcą ministerstwa skarbu. W roku 1944 uczestniczył w konferencji w Bretton Woods, przewodnicząc delegacji brytyjskiej i dążąc do powołania międzynarodowej jednostki rozliczeniowej bankor opartej na pieniądzu bankowym (bank-) i złocie (-or), której emisja służyłaby finansowaniu odbudowy zniszczeń po II wojnie światowej oraz prowadzeniu zrównoważonej polityki finansowej na świecie. Koncepcja Keynesa była lekceważona. Oponentami byli przede wszystkim Amerykanie (z Ministrem Skarbu Harrym Dexterem White na czele) dążący do uprzywilejowania dolara (USD) emitowanego przez System Rezerwy Federalnej – Fed. Teorie Keynesa nie ukształtowały międzynarodowych stosunków finansowych. Przyczyniły się jedynie do nacjonalizacji Banku Anglii (Bank of England) w dniu 1 marca 1946 roku. Od grudnia 1945 roku strona amerykańska przystąpiła do wcielania w życie własnych propozycji. Ratyfikacja ustaleń konferencji w Bretton Woods, która dała podwaliny pod utworzenie Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego, dokonała się w 1946 roku – po śmierci Keynesa – i uczyniła z amerykańskiego dolara walutę o zasięgu międzynarodowym. Przyczyniła się do tego obietnica wymienialności dolara na złoto, uchylona później (w 1971 roku) przez prezydenta Nixona.

Jego głównym dziełem jest Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza opublikowana w 1936 roku (wydanie polskie 1956), kwestionująca zasady liberalnej myśli ekonomicznej. Teorie Keynesa były reakcją na kryzys ekonomiczny lat 30. XX wieku (zapoczątkowany w 1929 roku w USA) i miały ustabilizować sytuację gospodarczą w Europie po II wojnie światowej (chociaż Keynes zmarł w 1946 roku), aż do czasu wycofania parytetu złota dla amerykańskiego dolara przez prezydenta Richarda Nixona w 1971 roku, co wywołało kryzys inflacyjny.

Keynes był kolekcjonerem dzieł sztuki i znawcą malarstwa. Kupił i finansował teatr i balet. Keynes, co jest faktem mało znanym, był także inwestorem. Pomimo trudności gospodarczych, jakie Wielka Brytania przechodziła w czasie kryzysu lat 30. XX wieku, osiągał bardzo dobre wyniki. Jest uważany za jednego z prekursorów inwestowania skoncentrowanego.
Był homoseksualistą i mimo że prawo brytyjskie zakazywało kontaktów homoseksualnych, prowadził w latach 1901-1915 częściowo zaszyfrowane pamiętniki, w których opisywał ze szczegółami swoje stosunki z kilkudziesięcioma partnerami.